
‘Leven met water’ op Bonaire & Zeeland
Recent onderzoek van de Vrije Universiteit bewijst dat als er geen actie wordt ondernomen de komende vijfentwintigjaar een derde deel van Bonaire permanent zal overstromen door de zeespiegelstijging. Het gedeeltelijk overstromen van het eiland zal grote gevolgen hebben voor zowel de bewoners als de natuur en biodiversiteit. Hieronder de kaart van Bonaire over 25 jaar in 2050
(bron: An Integrated Assessment of Climate Change Impacts and Implications on Bonaire, 2023)

Het Watersnoodmuseum in Zeeland heeft daarom drie kunstenaars van Bonaire uitgenodigd om met het thema ‘leven met water’ te komen werken in het museum. De kunstenaars Dillon Rannou, Ghislaine Monte, en Marieke Knol werden voor inspiratie gekoppeld aan wetenschappers. Die leerde hen van alles over de Watersnoodramp van 1953 en de huidige zeespiegelstijging waarna de kunstenaars aan het werk gingen om hetgeen ze geleerd hadden over de impact van klimaatverandering op hun leefomgeving terug te laten keren in hun kunstwerken.
Geïnspireerd door persoonlijke ervaringen en wereldwijde gebeurtenissen, tracht de 24 jarige Dillon Rannou dialoog uitlokken en verandering inspireren. “Wij zijn de beschermers van dit eiland, en wij zullen niet toekijken terwijl de stijgende zeeën ons thuis dreigen uit te wissen. Ons land is niet slechts een plek, het is onze geschiedenis, onze cultuur en onze toekomst. We moeten vechten voor elke centimeter.” Met een stijl die eigentijdse invloeden vermengt met abstract expressionisme, verkent Dillon in zijn werken thema’s zoals sociale rechtvaardigheid, milieudegradatie en identiteit.
De op Curaçao geboren autodidactische kunstenaar Ghislaine Monte visualiseert maatschappelijke kwesties die vaak als normaal worden ervaren. Haar werk zet mensen aan het denken en stimuleert gesprekken over thema’s zoals generatieoverdracht en het behoud van het collectieve geheugen. “Met mijn kunst wil ik onderzoeken of het voor de Bonairiaan mogelijk is om met alle veranderingen die op ons afkomen, het authentieke karakter te behouden. Hoe kan Bonaire, vooral het zuidelijke deel dat het meest gevaar loopt om onder water te komen, deze uitdagingen aanpakken vanuit het perspectief van transitiekunde?”
Marieke Knol richt zich in haar werk op spanningen en trauma in de context van toenemende veranderingen en onzekerheden die zich ook op Bonaire voordoen. In haar multimediaal werk daagt ze zichzelf uit om haar persoonlijke verhaal evenwichtig te verweven met andere overpeinzingen en collectieve verhalen. “Het voelt alsof de wereld waarin we leven vastzit in situaties van ongelijkheid, sociale machtsverhoudingen, sporen van kolonialisme. Gedurende haar residentie in het Watersnoodmuseum is zij opzoek gegaan naar onderliggende emoties en spanningen rondom klimaatvraagstukken. Hoe verhouden we ons tot de natuur en tot elkaar, in Nederland en op Bonaire. Ik wil uitnodigen tot reflectie op de complexe sociale en historische dynamiek die onze wereld vormgeeft.”
Ook Jackie Bernabela, kunstenaar, en met Greenpeace een van de eisers in de klimaatzaak Bonaire was in traditionele klederdracht aanwezig en heeft een van haar gedicht voorgedragen. Het gedicht met de titel: ‘Changá’ (‘klemgezet’ in het Papiamentu) is gebaseerd op het dominospel dat vaak wordt gespeeld op de Caribische eilanden. Changá is het moment dat alleen een speler kan spelen en dus het hele spel ‘klem zet’. Zo ervaart zij de scheven verhoudingen in de klimaatcrisis.
Nederland is in de klimaatcrisis een historisch grote uitstoter van broeikasgassen, terwijl Bonaire een eiland is dat de gevolgen hiervan zal voelen waarvoor (nog) geen beschermingsplannen bestaan. Jackie is een van de acht inwoners van Bonaire en Greenpeace dit jaar naar de rechter gestapt om bescherming voor het eiland te eisen en een rechtvaardig klimaatbeleid af te dwingen bij de Nederlandse overheid.

Jackie in Bonairiaanse klederdracht kort na de voordracht van haar gedicht: ‘Changá’ tussen de Bonairiaanse jongeren die bij de opening aanwezig waren en waarvan de meeste in Nederland wonen, werken of studeren.
Bovenstaande foto is gemaakt door: Churmer Bomba
‘Leven met water’ De tentoonstelling ‘Leven met water’ in het Watersnoodmuseum met kunstwerken van drie kunstenaars is tot eind 2024 te bezichtigen. Ze werd op 2 oktober geopend voor kunstliefhebbers, mensen uit de regio en ook jongeren van de Nederlands Caribische eilanden. Tijdens de opening werd de door Marjo Peppelaar en Pet Holman gemaakte documentaire ‘Poder di Awa’ (‘de kracht van water’ in het Papiamentu) getoond die voor een levendig discussie zorgde. De presentatie van dr. Elco Koks, professor en nderzoeker aan het Instituut voor Milieuvraagstukken (IVM) aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam over verschillende klimaatscenario’s voor Bonaire, Saba en St. Eustatius deed dit eveneens. Zijn presentatie start in de livestream op 51.30 en loopt tot 1.17: Livestream: Presentatie Kunstenaars Residentie Q4 Over de rechtszaak die loopt tegen de Nederlandse overheid vanuit Greenpeace namens acht inwoners is meer te lezen op de site. De toekomst van Bonaire | Greenpeace Nederland | Voor een groene, leefbare aarde 🌍 – Greenpeace Nederland Inmiddels zijn verschillende Bonairiaanse villa’s door de wilder wordende zee aangetast in hun fundering met name rond Punt Vierkant. Ook de zogenaamde ‘slavenhutjes’ dreigen in de zee te verdwijnen en zijn inmiddels aangetast. Verschillende villa eigenaren hebben daarom onder hun huis in het water extra funderingen aangebracht. Voor de ‘slavenhutjes’ is een waterkerende wal geplaatst nadat in de zomer van 2023 bovenstaande gevolgen waarneembaar waren. |