Trouwportretten deel 1: “Zij volgden hun hart”
Echtlieden uit allerlei landen samengebracht in een mooi vormgegeven boek met veel achtergrond informatie.
Het informatieve fotoboek: ’Trouwportretten, fotovertellingen uit het Surinaamse verleden, 1868-1950’ vertelt het verhaal van menselijke verbintenissen die landsgrenzen, rangen, standen en geloofsovertuigingen overbruggen. De titel is dan ook niet geheel dekkend want vanuit de portretten worden ook heel veel Caribische levens- en liefdesverhalen vertelt. De 140 verschillende foto’s laten de familiegeschiedenis zien die zelden zonder slag of stoot ging, maar waarbij de meeste geliefden uiteindelijk toch de weg volgden van hun hart.
Niet alleen Surinamers waaierden al vroeg uit over de wereld, ook de bewoners van Curaçao, Bonaire, Aruba en Nederland deden dit, vaak op zoek naar werk en een beter inkomen. In de samenkomst van culturen ontstonden relaties die regelmatig bezegeld werden, ondanks protesten van de ‘eigen’ familie en kennissenkring, ‘de liefde’ bleek sterker dan de culturele gewoonte en druk om vooral met iemand te trouwen van dezelfde cultuur en achtergrond. Botsende culturen komen op de trouwfoto’s zelden terug, ze spreken veel vaker uit dat de echtparen hebben gekozen voor een bepaalde cultuur. Die fotos zijn regelmatig herkenbaar doordat de ene keer familieleden ontbreken van de bruid en een andere keer die van de bruidegom. Veel minder vaak komt een mengelmoes van beiden culturen terug in de fotos.
Hoogstwaarschijnlijk heeft dit ook te maken met het feit dat tot ver in de jaren vijftig het niet alleen in de cultuur, maar ook in veel wetgeving terug te vinden was dat de man gezien werd als kostwinner en hoofd van het gezin. De vrouw diende hem ‘te volgen’. Pas halverwege 1956 besloot men in Nederland om de wet ‘handelingsonbekwaamheid’ af te schaffen. Tot die tijd moesten getrouwde vrouwen hun man vragen om geld en toestemming als ze bijvoorbeeld een koelkast wilden kopen. Ook konden ze geen contracten afsluiten of geld beheren zonder toestemming van de man.
Hoewel migratie naar andere landen en werelddelen van alle tijden is, was trouwen met een inheemse oorspronkelijke bewoner voor veel mannen en families een brug te ver zo blijkt ook uit deze bijzondere verzameling van trouwfoto’s tot 1950.
Een ‘buitenvrouw’ of ’by-side’, mits er niet over gesproken werd, kon wel oogluikend worden toegestaan, daar in die andere wereld waar het werk hem geroepen had kon een dubbelleven worden geleefd. Met name omdat niemand deze Europeaan of ‘gastarbeider’ van een ander ver (ei)land kende. Voor deze mannen ontbrak de sociale controle van hun geboorte plaats. Na weken, maanden of zelfs jaren dienst in het (buiten)land kwam men weer (veilig en gezond) terug op de eigen geboortegrond bij moeder de vrouw en het ‘eigen’ gezin met kinderen. Meestal verwaterde daardoor de relatie snel tenzij met de ‘buitenvrouw’ een kind op de wereld was gezet, dan wilde men soms nog contact onderhouden om het kind te zien en spreken of zelfs alsnog trouwen. In dit kader is het belangrijk om op te merken dat niet alle huwelijken werden ingeschreven bij de burgerlijke stand. Officieel scheiden van de eerste vrouw waarmee kinderen waren gekregen was dan niet noodzakelijk!
Bron: Cees Luckhardt
*Met dank aan het Antilliaans Dagblad waarin dit artikel eerder werd gepubliceerd.