AANVAL OP DE S.S. CRIJNSSEN (2)

De scheepvaartgeschiedenis van de Nederlandse Antillen kent vele tragedies, die in de wateren rond de eilanden hebben plaatsgevonden. De meeste tragedies hebben zich in de periode van de Tweede Wereld Oorlog (1940-1945) voorgedaan. Duitse onderzeeërs verkeerden vaak in het Caribische gebied en wanneer zich een gelegenheid voordeed, schoten ze torpedo’s op zowel olietankers als koopvaardijschepen. De KNSM (Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij) heeft vele schepen verloren door aanvallen uitgevoerd door de Duitse U-Boats. Vandaag het tweede en laatste deel van de aanval op het s.s. Abraham Crijnsen van de KNSM.

Door Bòi Antoin

Een olietanker, genaamd Esso Lisboa heeft deze schipbreukelingen later gered. Ze bevonden zich op ongeveer 30 mijl ten noorden van het Colombiaanse eiland San Andres. Ze hadden echter pech. Esso Lisboa werd ook aangevallen door een Duitse onderzeeër, misschien wel dezelfde die Crijnssen getorpedeerd heeft.

Ze moesten weer te water in een reddingsboot, waarin ze drie dagen zijn blijven drijven. Op de derde dag zagen de schipdrenkelingen in de reddingsboot een groot zeilschip dat in de buurt voer. Het was logisch dat ze in de 24 richting van dit zeilschip gingen varen voor redding, doch na een tijdje onderweg te zijn geweest, zagen ze hoe uit een onderzeeër die zich vlak in de buurt van dit zeilschip bevond, geschoten werd op het zeilschip.

Op een bepaald moment vond er een explosie plaats op het zeilschip, waarna het zonk. Na een lange tijd zagen de mensen in de reddingsboot een persoon die op een stuk plank dreef. Het geluk lachte hen toe. Op dat moment vloog namelijk een vliegtuig over hen heen en liet een boodschap vallen in de reddingsboot, waarin aangegeven werd dat ze naar het westen moesten roeien en dat er hulp onderweg was.

En inderdaad, het duurde niet lang voordat een Amerikaans oorlogsschip naar hen toe kwam varen en hen allemaal aan boord nam. Ook de man die op het stuk plank dreef, is door het Amerikaanse schip gered. Ze werden naar Panama gebracht. De hele bemanning van het zeilschip is overleden, met uitzondering van diegene die op de plank dreef.

In Panama heeft Manchi Provence de autoriteiten verteld wat er precies was gebeurd. De bemanning aan boord van het zeilschip was nieuw.

Een aantal jaren lang kwam Manchi Provence naar Bonaire om de datum van de tragedie samen met Bu Yen Statie te herdenken.

26 bemanningsleden was opzettelijk van het schip afgegaan, daar ze problemen op zee hadden verwacht, vanwege het feit dat ze slecht hebben gehandeld met de kapitein van de onderzeeër.

Het was namelijk zo dat onder regie van de eerdere bemanning, het zeilschip op zee de onderzeeër is tegengekomen. De onderzeeër is vlak naast het zeilschip komen liggen. De kapitein van de onderzeeër heeft aan de kapitein van het zeilschip meegedeeld dat hij brandstof nodig had. Hij had hen geïnstrueerd om naar het vaste land te gaan en brandstof voor hem te kopen. De Duitser gaf de kapitein van het zeilschip heel veel dollars om brandstof te kopen. De bemanning besloot echter om het geld te houden en zijn niet meer op zee gegaan met het zeilschip. Daarom moest een nieuwe bemanning aan boord die, zonder iets te weten, weer de Duitse onderzeeër tegenkwam.

Toen de kapitein van de onderzeeër gemerkt had dat ze geen brandstof voor hem hadden meegenomen en zijn geld hadden genomen, is hij zo kwaad geworden dat hij met de onderzeeër een beetje afstand heeft genomen van het zeilschip en dit schip vervolgens beschoten. Het zeilschip is later ook geëxplodeerd.

De nieuwe kapitein van het zeilschip was niet op de hoogte van de “deal” die de eerdere kapitein met de Duitsers had gemaakt. Ongeveer Veertig jaar geleden is het verhaal van ss Crijnssen algemeen bekend geworden.

Het door Bu Yen Statie vertelde verhaal is verschillende malen in een radioprogramma uitgezonden. Een aantal jaren lang kwam Manchi Provence naar Bonaire om de datum van de tragedie van ss Crijnssen samen met Bu Yen Statie te herdenken. Naar alle waarschijnlijkheid vond een en ander plaats in de maand augustus.

Er werd steeds een Heilige Mis opgedragen om God te bedanken voor de wijze waarop ze de tragedie hebben overleefd, niet alleen als bemanning van Crijnssen, maar ook als schipsdrenkelingen, gered aan boord van Esso Lisboa en voor het geluk dat ze hadden daar ze niet gered waren door het zeilschip. Bu Yen Statie en Manchi zijn inmiddels overleden. Manchi woonde in San Nicolas, Aruba.

Met het overlijden van Bu Yen is de mooie traditie om deze gebeurtenis te herdenken, verdwenen.

 Hendrik (Bu Yen) Statie.